Կտավատը բույս է, որը աճեցվում է չափավոր կլիմայական պայմաններում, և կա մոտավորապես 200 տեսակ: Սերմերը կարող են լինել ոսկեգույն կամ շագանակագույն:
Կտավատի սերմերը սեղմվում են՝ յուղ ստանալու համար, որն օգտագործվում է որպես լիարժեք սննդամթերք, սննդային հավելում և կոսմետիկ բաղադրիչ: Սերմերը նաև ուտում են ամբողջությամբ՝ ավելացնելով աղցաններին, աղանդերին, ըմպելիքներին և հիմնական ուտեստներին: Դրանք կարող են նաև աղալ ալյուրի կամ շիլա պատրաստել:
Սերմերը կարող են բարելավել մարսողությունը, նվազեցնել շաքարախտի ռիսկը և նպաստել սրտի և արյան անոթների առողջ գործունեությանը։
1. Հարուստ է սննդարար նյութերով
Կտավատի սերմերը պարունակում են թիամին (վիտամին B1), որը բարելավում է նյութափոխանակությունը և նյարդային համակարգի գործառույթը, մինչդեռ պղինձը նպաստում է նորմալ աճին և զարգացմանը։ Մոլիբդենը նպաստում է ատամների առողջությանը և հեմոգլոբինի մակարդակին, ֆոսֆորը պատասխանատու է ոսկորների առողջության համար, իսկ լիգնանները բարելավում են սրտի և անոթների առողջությունը։ Դրանք կարող են նաև կանխել բորբոքման և օքսիդատիվ սթրեսի ռիսկը և ապահովել ալֆա-լիպոիկ թթվի (ALA) առատ մատակարարում:
2. Աջակցել սրտանոթային համակարգին
Կտավատի սերմերը ձեր սննդակարգին ամեն օր ավելացնելը կարող է նվազեցնել LDL (վատ) խոլեստերինի մակարդակը 9-18%-ով։ Ենթադրվում է, որ սա պայմանավորված է սերմերի մեջ մանրաթելերի և լիգնանների բարձր պարունակությամբ:
Կտավատի սերմերը նաև պարունակում են օմեգա-3 և ալֆա-լինոլենաթթու (ALA): ALA-ն ճարպաթթու է, որը մարմինը չի արտադրում, ուստի կարևոր է պարբերաբար լրացնել դրա պաշարները սննդի միջոցով։ ALA-ն և օմեգա-3-ը նվազեցնում են սրտի հիվանդությունների ռիսկը՝ նվազեցնելով զարկերակների բորբոքումը:
Մի ուսումնասիրության ընթացքում սրտի հիվանդություն ունեցող մարդիկ բաժանվել են երկու խմբի, որոնցից մեկը մեկ տարվա ընթացքում օրական ընդունել է 2.9 գրամ ALA: Հավելանյութը ստացողները ունեցել են մահացության և սրտի կաթվածի ավելի ցածր մակարդակ : Մեկ այլ ուսումնասիրության մեջ, որտեղ հիպերտոնիա էր ախտորոշվել, մասնակիցներին օրական տրվել է 3 ճաշի գդալ կտավատի սերմ, և արդյունքում նրանց արյան ճնշումը նվազել է:
Կտավատի սերմերը նաև հարուստ են արգինին և գլուտամին ամինաթթուներով: Այս երկու նյութերն էլ կարևոր են սրտի առողջության և իմունային համակարգի համար:
3. Աջակցում է մարսողական համակարգին
Կտավատի սերմերը հեշտացնում են մարսողությունը. դրանք պարունակում են անլուծելի մանրաթել, որը կարող է գործել որպես մեղմ լուծողական և թեթևացնել փորկապությունը [8]: Լուծվող մանրաթելը սնուցում է օգտակար աղիքային մանրէները և մարսողական համակարգում այտուցվում է, մեծացնելով կղանքի ծավալը և կանխելով լուծը:
«Շնորհիվ սննդային մանրաթելերի բարձր պարունակության (մանրաթելը կազմում է մեկ երրորդից ավելին), կտավատի սերմերը հիանալի ազդեցություն ունեն մարսողության վրա: Այժմ հայտնի է, որ ոչինչ այնքան չի բարելավում աղիքային միկրոբիոտայի առողջությունը, որքան սննդային մանրաթելը: Ավելին, ջրի կլանման և սերմերի թաղանթում պարունակվող մանրաթելերի այտուցման շնորհիվ, լցվածության զգացումը զգալիորեն ավելի երկար է տևում, ինչը օգնում է վերահսկել ախորժակը դիետայի ժամանակ»:
4. Ազդում է արյան մեջ շաքարի մակարդակի վրա
2-րդ տիպի շաքարախտով մարդկանց վրա կատարված ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ օրական 10-20 գրամ կտավատի սերմերի փոշի ընդունելը 1-2 ամիս շարունակ դատարկ ստամոքսին կարող է նվազեցնել արյան մեջ շաքարի մակարդակը մինչև 19.7%-ով : Լուծվող մանրաթելը նույնպես օգնում է կարգավորել արյան մեջ շաքարի մակարդակը: Այնուամենայնիվ, վերջնական եզրակացություններ անելու համար անհրաժեշտ են ավելի շատ տվյալներ: