Բազմաթիվ բանջարեղեններում հանդիպող կենսաակտիվ նյութն ունի հզոր հակաքաղցկեղային ազդեցություն: Նախկինում այս միացությունը համարվում էր կարևոր միայն աչքերի առողջության համար: Հայտնագործությունը կատարել են Չիկագոյի համալսարանի գիտնականները։
Ուսումնասիրության արդյունքները հրապարակվել են Cell Reports Medicine հիմնարար գիտական ամսագրում: Խոսքը զեաքսանտինի մասին է, այն կարոտինոիդ է: Դրա ամենամոտ ազգականներն են բետա-կարոտինը, լիկոպենը, լյուտեինը և այլն: Բոլորն էլ օգտակար են, բայց զեաքսանտինի թիրախային հակաքաղցկեղային ազդեցությունը, որը մանրամասն ուսումնասիրվել է փորձի ընթացքում, զարմացրել է գիտնականներին:
Նյութը գործել է որպես իմունոստիմուլյատոր՝ ուժեղացնելով հատուկ իմունային բջիջների՝ այսպես կոչված CD8+ T-լիմֆոցիտների հակաքաղցկեղային ակտիվությունը: Սրանք T-կիլեր բջիջների հատուկ տեսակներ են, որոնք անվանվել են մարդասպաններ, քանի որ ոչնչացնում են ուռուցքային բջիջները: Սկզբում դրանք ճանաչում են որպես թշնամիներ, ապա սպանում: CD8+ T-լիմֆոցիտների այս հատկությունը կիրառվում է ուռուցքաբանական հիվանդությունների բուժման ամենաարդյունավետ մեթոդներից մեկում՝ CAR-T բջջային թերապիայում: Այս մասին aif.ru-ին պատմել է հայտնի իսրայելցի ուռուցքաբան, պրոֆեսոր, ոսկրածուծի փոխպատվաստման և քաղցկեղի բջջային թերապիայի առաջատարներից մեկը՝ Պոլինա Ստեպենսկին:
Մկների վրա կատարված փորձի ժամանակ զեաքսանտինը խթանել է T-լիմֆոցիտները՝ ավելի ակտիվորեն ոչնչացնելու ուռուցքային բջիջները: Դրա ակտիվությունը ցույց է տրվել այնպիսի ծանր ուռուցքաբանական հիվանդությունների դեպքում, ինչպիսիք են մելանոման, բազմակի միելոման և գլիոբլաստոման: Ի թիվս այլ բաների, այն բարելավել է իմունաթերապիայի, մասնավորապես՝ CAR-T բջջային թերապիայի բուժման արդյունքները։
Քանի որ ուսումնասիրվող մեխանիզմները նույնն են մկների և մարդկանց մոտ, գիտնականները շատ լավատեսորեն են տրամադրված, որ այս ամենը կաշխատի նաև մարդկանց մոտ: Բայց որոշակի իմաստով դրանում կասկած չկա: Շատ ուսումնասիրություններ ցույց են տվել, որ բանջարեղենը պաշտպանում է քաղցկեղի զարգացումից: Դրանք ունեն բազմաթիվ կենսաակտիվ բաղադրիչներ, բայց զեաքսանտինը, անշուշտ, զգալի դեր է խաղում այս հարցում։
Այս նյութը առատ է կարմիր, դեղին և նարնջագույն բուլղարական պղպեղներում, հասած եգիպտացորենի և եգիպտացորենի ալյուրի, կանաչ սոխի մեջ: Այն նաև շատ է կաղամբում, սպանախում, ռուկոլայում և այլ կանաչ աղցաններում, կանաչ շաղգամում: Հետևաբար, այս ամենը պետք է պարբերաբար ներառվի ձեր սննդակարգում։
«Մեր արդյունքները բացում են սննդային իմունոլոգիայի նոր ոլորտ, որն ուսումնասիրում է սննդային առանձին բաղադրիչների փոխազդեցությունը իմունային համակարգի հետ մոլեկուլային մակարդակում», - ասում է պրոֆեսոր Չենը իր հետազոտության մասին: «Ավելի խորը հետազոտությունները թույլ կտան մեզ հայտնաբերել բնական միացություններ, որոնք ժամանակակից քաղցկեղի բուժումը կդարձնեն ավելի արդյունավետ և մատչելի»: