Իհարկե, պետք է ընդվզի Կիրանցի ժողովուրդը, դա բնական է․ Տավուշի նախկին մարզպետ  

Տավուշի մարզում սահմանազատման և սահմանագծման, և դրա պատճառով այսօր Կիրանց գյուղում բնակիչների բողոքի ակցիաների և լարվածության ֆոնին MediaHub-ը հարցազրույց է արել Տավուշի նախկին մարզպետ (պաշտոնավարել է 2019-21 թթ․) Հայկ Չոբանյանի հետ։

-Պարո՛ն Չոբանյան, վստահաբար հետևում եք, թե ձեր հայրենի Տավուշում ինչ գործընթացներ են հիմա։ Ի՞նչ գնահատական կարող եք տալ դրանց, ի՞նչ կասեք սահմանազատման և սահմանագծման գործըթնացի մասին, առհասարակ։

-Իմ կարծիքը չի փոխվել, ես արտահայտել եմ բազմիցս, այդ թվում՝ մարզպետ եղած ժամանակ։ Ես գտնում եմ, որ այդ պրոցեսը, որ իրականացվում է, չի կարելի սկսել մի ծայրից, այլ պետք է այդ թեման քննարկվի փաթեթային լուծմամբ, նոր գնալ առաջ, որովհետև միայն Տավուշի մարզում բալանսն ի վնաս մեզ է։ Այսինքն՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ գտնվող տարածքներն ավելի շատ են, այսինքն՝ այն տարածքները, որոնք Խորհրդային Միության վարչական բաժանմամբ եղել են Խորհրդային Հայաստանի տարածքում, դրանց մի հսկայական մաս այսօր գտնվում է Ադրբեջանի հսկողության տակ, իսկ այն տարածքները, որոնք Խորհրդային Ադրբեջանի վարչատարածքային մաս են եղել, և մեր հսկողության տակ են, դրանք էապես, մի քանի անգամ ավելի քիչ են։ Եւ ես գտնում եմ, որ, այո, վրդովեցուցիչ է, երբ մենք սկսում ենք մի ծայրից՝ առանց փաթեթային քննարկման և առանց վերջնական որոշումների կայացման։

-Այդուհանդերձ, հիմա ասում են, որ Նիկոլ Փաշինյանն այս սահմանազատման գործընթացով Տավուշի մարզից հայկական տարածքներ է հանձնում Ադրբեջանին։ Դուք այս ձևակերպման հետ համաձա՞յն եք։

-Ես որևէ մեկի ձևակերպումը չեմ պատրաստվում քննարկել կամ մեկնաբանել, թող դրանով զբաղվեն այն մարդիկ, որոնք դրա մասնագետներն են՝ ձևակերպումները քննարկելու և մեկնաբանելու։ Ես իմ կարծիքը ասացի։

-Ես հիշում եմ, որ երբ Դուք մարզպետ էիք, Հրանտ Բագրատյանի հետ հեռակա և ընդհուպ դատական վեճ ունեցաք, քանզի այն ժամանակ ասում էիք, որ Տավուշի մարզում ամեն ինչ հանգիստ է, ոչ մի բան չի հանձնվում․․․

-Եւ ոչ միայն Հրանտ Բագրատյանի հետ։ Ես կարծում եմ, որ ցանկացած նմանատիպ խոսակցություն և գործողություն ի վնաս Հայաստանի Հանրապետության է, և դրա համար մեր գործողությունները պետք է ադեկվատ լինեն և՛ իրավական ակտերին, և՛ ընդունված կանոններին, խոսքը վերաբերում է սահմանազատման և սահմանագծման ընդունված կանոններին։ Եւ դա մասնագիտական աշխատանք է, ոչ թե հրապարակային գործունեության առարկա։ Իսկ ինչ վերաբերում է հայտարարություններին, որոնք որ կային ժամանակին, որ էս տարածքները տրվում են և այլն, ես իմ կարծիքն ուղիղ հայտնել եմ, որ չեն կարող տարածքները տրվեն միակողմանիորեն։ Այն ժամանակ ևս սահմանազատման և սահմանագծման մասին խոսակցություններ կային, և իմ մոտեցումն այն ժամանակ նույնպես այդպես էր, որ նախ պետք է նստել սեղանի շուրջ, գնահատել, որ այսօր Ադրբեջանի հսկողության տակ կա ավելի մեծ տարածք ՀՀ վարչատարածքային մասից, քան հակառակը, նախ քննարկել այդ բալանսը մեր օգտին վերականգնելը, և նոր մտածել, թե ում ինչ է տրամադրվում։ Մասնավորապես, միայն Բերքաբերի և Պառավաքարի հատվածը շուրջ 2 հազար հեկտար տարածք է։ 

-Այսինքն՝ Դուք դեմ եք միակողմանի հանձնմանը կամ զիջմանը, և, առհասարակ, այս գործընթացը համարո՞ւմ եք միակողմանի հանձնում Հայաստանի կողմից։

-Ես ասացի՝ չեմ մեկնաբանի։ Դա սահմանազատման և սահմանագծման գործընթաց է, որ սկսել է Հայաստանի Հանրապետությունը։ Իմ անձնական և մասնագիտական կարծիքն այն է, որ նախ պետք է բոլոր պայմանավորվածությունները ձեռք բերվեն, նոր շարժվեն առաջ։ Առավելևս, որ մենք այսօր դե ֆակտո գործ ունենք Ադրբեջանի ռազմական գերազանցության հետ, և բնական է, որ այդ գերազանցությունը պիտի օգտագործի ի վնաս մեզ։

-Դուք տեղյա՞կ եք, արդյոք, որ հենց այս պահին Կիրանցում լարված իրավիճակ է, գյուղի բնակիչները դուրս են եկել փողոց, հրաժարվում են պետության առաջարկած օգնությունից, քանզի իրենց տներից մի քանիսն անցնելու է Ադրբեջանին։

-Ցանկացած ընդվզում, ընդհանրապես, ես շատ դրական եմ գնահատում՝ ես համաձայն լինեմ, թե չլինեմ դրա հետ, որովհետև դա անհրաժեշտություն է առողջ հասարակության մեջ։ Եւ բնական է, որ կոնկրետ այնտեղ ապրող մարդն այսօր չի կարող չընդվզել։

-Այդ թվում դրական եք գնահատում «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժո՞ւմը՝ Բագրատ Սրբազանի գլխավորությամբ, քանզի դա էլ է ընդվզում։

-Տեսեք, այդ շարժումն այսօր ձեռք է բերել քաղաքական բնույթ, և ես էլի քաղաքական գնահատական չեմ տա։ Ես ունեմ իմ գնահատականները, բայց դա կուզեմ պահել ինձ, որովհետև որոշակի պրոցեսներ կան, որոնք շատ կարևոր են, թե ինչպես են կատարվում։ Այսինքն՝ կարևոր պրոցեսներ կան, որ դեռ չեն սկսվել, և իմ գնահատականը կլինի այդ կարևոր պրոցեսների՝ ջրի երես դուրս գալուց հետո։

-Այդ շերտերը մի կողմ թողնելով՝ այդուհանդերձ, որպես ընդզվում՝ դրակա՞ն եք գնահատում, որ Տավուշի թեմի առաջնորդը դուրս է եկել փողոց և ընդզվում է այդ սահմանազատման պրոցեսի դեմ։

-Ես Ձեզ ասացի, որ ժողովրդական ընդզվումը միշտ էլ բարձր եմ գնահատել, և այդպիսին էր 2018 թվականը, և այդպիսին են եղել նաև այն թվականները, երբ հանրային ընդզվում է եղել որևէ պրոցեսի դեմ՝ անկախ նրանից, թե անձամբ ես կողմ եմ, թե ոչ։ Եւ Ձեր հարցին ի պատասխան՝ այո, ես այդպիսի ընդզվումները դրական եմ գնահատում, և դա առողջ հասարակության կամ հասարակության մեջ առողջ հատիկի մասին է վկայում։

-Հիմա, երբ Դուք առավել անկաշկանդ եք ու զերծ իշխանական կապանքներից, կարո՞ղ է կանգնեք որևէ ընդզվման կողքին, թեկուզ դա չլինի որևէ քաղաքական ուժի կողմից առաջնորդվող ընդվզում, այլ լինի հենց Կիրանցի բնակիչների ընդվզումը։ Այսինքն՝ գնաք և հենց Կիրանցի բնակիչների կողքին կանգնեք հիմա։

-Ես իմ տեսակետն ունեմ բոլոր պրոցեսների նկատմամբ, ունեմ նաև այդ պրոցեսի նկատմամբ տեսակետ, և փորձեցի հնարավորինս պրոֆեսիոնալ արտահայտել այդ տեսակետը։ Եւ դրանով կսահմանափակվեմ։

-Ամեն դեպքում, հնարավոր է, որ Ձեզ պես հանրային կերպարների ներկայությունը ոգևորի Կիրանցի բնակիչներին, հատկապես, որ Դուք եղել եք այդ մարզի ղեկավարը ինչ-որ շրջանում։ 

-Ես արդեն ասացի, որ իմ կարծիքով, նախ թեման որևէ բնակավայրինը չէ, առավելևս այդ բնակավայրում ապրող բնակչությանը չի։ Թեման Հայաստանի Հանրապետությանն է, և ոչ միայն ՀՀ քաղաքացիներինն է, այլ ամբողջ հայ ժողովրդինն է, որովհետև խոսքը վերաբերում է մեր հայրենիքին, մեր պետության և պետականության ապագային։ Բայց, տվյալ դեպքում, բնական է, երբ Դուք ասում եք, որ Կիրանցի ժողովուրդն ընդզվում է, իհարկե, պետք է ընդվզի, ու նաև Ձեր նշած շարժումը սկսել է հենց Տավուշի բնակչության ընդվզումից՝ ընդդեմ սահմանազատման գործընթացի։

Վահե Մակարյան