«Մամայի համար ասում էի՝ կբուժվեմ, բայց ես չէի հավատում»,- ասում է 12-ամյա Լյուսիյան, ով հաղթահարել է քաղցկեղը։ 

6-7 տարեկանում ոտքը ցավել է, ասել է մայրիկին ու դիմել են բժշկի, որից հետո պարզ է դարձել, որ աղջիկը քաղցկեղ ունի։ Ապրում էին Արցախում, ստուգումներ անցնելու համար գնացել են Մարտակերտի հիվանդանոց, որտեղից ուղեգիր են տվել դեպի Ստեփանակերտ, այնտեղից էլ՝ Երևան։
Հիշում է՝ առաջին քիմիան ստացել է 8 տարեկանում։ 

«Պառկեցրին, բիոխիմիա ստացա, սկսեցին մազերս թափվել։ Իմ առաջին բժիշկն ասաց՝ խի՞ երեխու մազերը չեք քաչալացնում, մաման էլ ասաց՝ ինքը դեռ պատրաստ չի»։

Լյուսիայի մայրը՝ Լենան առաջարկել է հատված-հատված կտրել աղջկա մազերը. «Սկզբից կառե կտրեցինք, հետո մամային էն անտեր սարքը բերեցի տվեցի, ասացի՝ քաչալացրու»։

Որոշմանը դժվար է եկել, սկզբում վախենում էր, մտածելով, որ մազերը էլ չեն աճի։ Հիմա հպարտորեն պատմում է. «Ես էլ էի ուզում մի փոքր լավություն անեի «Սիթի օֆ սմյալ» կազմակերպությանը, որովհետև իրանք էլ ինձ են շատ օգնել, դրա համար էլ մազերս կտրեցի վաճառեցի ու փողի հալալ կեսը տվեցինք էդ կազմակերպությանը»։

Հիշում է՝ երբ Արցախում էին, իր դասընկերներն էին իրեն հյուր գալիս, այնպես էին անում, որ չտխրի։
Ամենադժվար պահն եղել է այն, որ երկար ժամանակով հեռու է եղել իր քույրերից և եղբայրներից։

«Ես էն ժամանակ մտածում էի, որ իմ վերջին տարիներն ա, ուզում էի լավ մարդ դուրս գայի, դրա համար գնում էի դուրս, խաղում էի երեխեքի հետ»,-ասում է նա։

Լյուսին կարծում է, որ մինչև վատը չմտածես լավը չի լինի, թեև ավելացնում է. «Եթե անկեղծ ասեմ՝ ես непозитивний человек եմ»։ 

«Նենց էի անում, որ մաման չնեղվեր, բայց ես գիտեմ, որ ինքը լացում էր։ Երբ տեսնում էի, որ աչքերը լցվում էին ու չի կարում դիմանա, ես ձև էի տալիս իբր քնում եմ։ Ես հենց էդ ժամանակ մտածում էի, որ կարողա ա սաղ վատ լինի, վատ վերջանա»։

Այսօր հիվանդանոցում բուժում ստացող շատ երեխաների համար Լյուսիան օրինակ է ծառայում, ոգևորում այն երեխաներին, ովքեր վախենում են սափրել գլուխը։

Բուժման ընթացքում շանն էր շատ կարոտում, որն Արցախում էր մնացել։

«Հիմա, որ հարցնում են, թե ի՞նչ երազանք ունես, ասում եմ՝ շուն եմ ուզում»։ 

Լյուսին նաև ֆուտբոլ է սիրում ու երազում է Դավիի կամ Նեյմառի սպորտային վերնաշապիկից ունենալ։ 

Բուժման ընթացքում է նորից հավատով է լցվել, ու նոր երազանքներ ստեղծել. «Առաջին իմ երազանքը եղել է էն, որ երբ դուրս գրվեմ պիտի գնամ պիցցա ուտելու»։

Այդ ընացքում էլ մտածել է, որ պետք է վայելի այն ամենն, ինչը կա.

«Էդ ընթացքում մի բլոգերի էի նայում, ինքն էլ քաղցկեղ ուներ, մտածում էի, որ ինքը չի վախենում ես խի՞ պիտի վախենամ, բայց ցավոք ինքն էլ չկա...»։ 

Լյուսիի ամենամեծ երազանքը բժիշկ դառնալն է, իր սեփական հիվանդանոցն ունենալը և անվճար բուժելը։ Կատակում է՝ «ճիշտ ա տակ եմ տալու, բայց ոչինչ»։ 

Հիմա նույն ճանապարհով անցնող մարդկանց խորհուրդ է տալիս ոչ մի բանից չվախենալ, իրենց սթրեսի չենթարկեն` ինչ լինելու է` կլինի։ 

Նշենք, որ ՀՀ առողջապահության նախարարության հրապարակված վիճակագրության համաձայն՝ չարորակ գոյացությունների հայտնաբերման ընդհանուր դեպքերը մեկ տարում աճել են 7,5%-ով, իսկ կյանքում առաջին անգամ արձանագրված դեպքերը՝ 9%-ով։ Ընդհանուր առմամբ արձանագրվել է 54 519 դեպք, ինչից կարող ենք եզրակացնել, որ Հայատանում ամեն 54-րդ մարդու մոտ հայտնաբերվում է քաղցկեղ։

100,000 բնակչի հաշվով չարորակ նորագոյացությունների հայտնաբերման նվազագույն ցուցանիշը Սյունիքում է՝ 1391.2 դեպք, ամենաբարձր ցուցանիշը՝ Լոռիում՝ 2186.1, որին հաջորդում է Երևանը 2072.4 դեպքով։ 2024-ին արձանագրվել է մանկական քաղցկեղի 112 առաջնակի դեպք

Էմմա Մարտիրոսյան