Արարատ Միրզոյանը Վարշավայի անվտանգության ֆորումի շրջանակներում մասնակցել է «Լիսաբոնից Երևան. ուրվագծելով լայն հարևանության համար Եվրոպայի ռազմավարությունը» խորագրով բարձր մակարդակի քննարկման։
Քննարկման մյուս բանախոսներն էին Լիտվայի ԱԳ նախարար Կեստուտիս Բուդրիսը և Ֆրանսիայի՝ Եվրոպայի և արտաքին գործերի նախարարության եվրոպական հարցերով լիազոր նախարար Բենժամեն Հադադը։
Ստորև ներկայացնում ենք նախարար Միրզոյանի պատասխանները հնչած հարցերին:
Զբիգնև Պիսարսկի. Ես ասացի, որ Ձեր աջ կողմում է Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարը, լավ ընկերը։ Նա շատ փորձառու նախարար է։ Արարատ, պետք է նշեմ, որ մեծ նվաճում էր Ձեր պաշտոնավարման ընթացքում՝ օգոստոսին, Սպիտակ տանը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագրի նախաստորագրումը։ Կարծում եմ, սա տեղի չէր ունենա առանց Հայաստանի հմուտ դիվանագիտության։ Ուրախ եմ հյուրընկալել Ձեզ արստեղ:
Պարո՛ն Միրզոյան, Դուք գիտեք, որ ես Հայաստանի մեծ երկրպագուն եմ և աջակիցը: Նախորդ բանախոսներին լսելուց հետո, ի՞նչ եք ակնկալում Եվրոպայից և Եվրոպական միությունից այս ոլորտում։ Եվ ինչպիսի՞ փորձ ունեք Եվրոպական միության հետ այս ոլորտում աշխատելու առումով։
Արարատ Միրզոյան. Նախևառաջ շատ շնորհակալ եմ Ձեր ներածական խոսքերի համար։ Չեմ կարծում եմ, որ ես այդչափ արժանացել եմ այդ խոսքերին, բայց Դուք, հավանաբար, չափազանց բարի գտնվեցիք։
Զբիգնև Պիսարսկի. Իրական դիվանագետ, շատ համեստ:
Արարատ Միրզոյան. Ի դեպ, ես դիվանագետ չեմ, իմ փորձը դիվանագիտական հիմքի վրա չէ։
Կներեք, որ սա ասում եմ, հարգելի՛ գործընկերներ, կարծում եմ՝ այստեղ որոշակի շփոթություն կա։ Նախևառաջ, խոսքը Եվրոպայի, թե՞ Եվրոպական միության մասին է։ Սրանք տարբեր են։ Երբ դուք խոսում եք Եվրոպական միության մասին, մենք կարող ենք լինել պոտենցիալ անդամ, նույնիսկ հաջորդը։ Եթե դուք խոսում եք Եվրոպայի մասին, ապա Լիտվայի նախարարը բացարձակապես ճիշտ է. մենք հավասարապես Եվրոպայում ենք, ինչպես և դուք։
Մենք նաև մի փոքր անդրադարձանք Նոր Եվրոպային և Հին Եվրոպային: Խոսեցինք արժեքների և շահերի հակադրության մասին։ Այստեղ ես պետք է չհամաձայնեմ Ձեզ հետ, սիրելի՛ բարեկամ։ Կարծում եմ՝ շահերն արժեքներն են։ Նկատի ունեմ, որ արժեքները պետք է լինեն շահերը, որովհետև, եթե դուք հարմարեցնեք ձեր քաղաքականությունն այն շահերի հետ, որոնք կարծում եք, որ նպաստավոր են ձեզ համար, այնուհետև մի օր, երկու օր, երրորդ անգամ գնալով փոխզիջման, հետքայլ եք անում ձեր արժեքներից, և այդ ժամանակ հայտնվում եք մի իրավիճակում, որտեղ, հավանաբար, ձեր իրական քաղաքականությունը հեռու է արժեքներից։ Այո, ԵՄ-ն ինձ համար առաջին հերթին ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների մասին է։
Եթե լինենզիջումներ, աչք փակվի մեկ երկրում, ապա մյուս երկրում մարդու իրավունքների հետ կապված իրավիճակի վրա, ի վերջո, ԵՄ-ն կդառնա պակաս հետաքրքիր և պակաս գրավիչ անձամբ ինձ համար։ Եվ ժողովրդավարության այս իմաստով Հայաստանը ևս ԵՄ է։ Մենք արդեն ժողովրդավարություն ենք, այո, անփորձ ժողովրդավարություն, բայց մենք արդեն հաստատված ժողովրդավարություն ենք, և, իհարկե, մենք շարունակելու ենք մեր ժողովրդավարական բարեփոխումները։ Այսպիսով, շահերի և արժեքների այս դիլեման, կարծում եմ՝ ծուղակ է։ Դա արհեստական հարցադրում է։
Զբիգնև Պիսարսկի: Եվ փոքր երկրների համար նման անցումային հարաբերությունների փուլում գտնվելն իսկապես վտանգավոր է։ Ներեցե՛ք, սա պարզապես պարզաբանում էր։
Արարատ Միրզոյան: Ներեցե՛ք, եթե ես ավելորդ շփոթություն ավելացրի։ Սակայն այո՛, Դուք ճիշտ եք։ Շատ իրադարձություններ են տեղի ունենում Եվրոպայի ռազմավարական հարևանությունում։ Եվ այո՛, կարող ենք սկսել Միացյալ Նահանգներից։ Մենք տեսնում ենք, որ ԵՄ-ի և նրա անդամ երկրների ամենաուժեղ դաշնակիցը, գործընկերն այսօր որոշակիորեն, իսկ երբեմն էլ էականորեն, կարող է տարբերվող կարծիքներ ունենալ ամենակենսական հարցերի շուրջ։
Կարծում եմ՝ սա, և կրկին նշեմ՝ դիտարկելով որպես դիտորդ, ստիպում է ԵՄ-ին վերանայել բազմաթիվ մոտեցումներ։ Օրինակ՝ մեծացնել իր ինքնիշխանությունը, ձևավորել ինստիտուտներ, որոնք կարող են ԵՄ-ին, որպես միություն, հավելյալ հավելյալ վստահություն հաղորդել:
Եթե նայենք դեպի արևելք, Եվրոպան իր համար մեծ ռիսկեր է տեսնում Ուկրաինայի պատերազմի համատեքստում։ Վերջերս եղան նորություններ օդային տարածքի խախտման մասին։ Շատ բաներ են տեղի ունենում ԵՄ-ի շուրջ, և կան բազմաթիվ կարևոր հարցեր, որոնք առնվազն պետք է վերաիմաստավորվեն և վերագնահատվեն։
Բայց չեմ ցանկանում կենտրոնանալ միայն բացասականի վրա։ Աշխարհում նաև դրական գործընթացներ են ընթանում։ Եվ այստեղ կցանկանայի անդրադառնալ Հարավային Կովկասին, Հայաստանին։ Վերջերս մենք խաղաղություն հաստատեցինք Ադրբեջանի հետ, որի հռչակումը տեղի ունեցավ Վաշինգտոնում։ Խաղաղության հռչակագիրը ստորագրվեց Հայաստանի վարչապետի և Ադրբեջանի նախագահի կողմից, իսկ այդ գործընթացի ականատեսն ու ստորագրողը նաև նախագահ Թրամփն էր։
Միաժամանակ մենք՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարները, նախաստորագրեցինք Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև Խաղաղության համաձայնագիրը։ Մենք համաձայնության ենք եկել միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, սահմանները ճանաչելու հարցում։ Մենք պայմանավորվել ենք ընդհանուր սկզբունքների շուրջ, որոնց շրջանակներում պետք է ապաշրջափակվի երկու երկրների միջև տրանսպորտային ենթակառուցվածքը։ Սա ասում եմ ցույց տալու համար այն, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հռչակագրի ստորագրումն ու խաղաղության հաստատումը ոչ միայն ապահովում են կայունություն կամ վերացնում են ԵՄ անմիջական հարևանությամբ առկա «մոխրագույն գոտի», այլև ստեղծում են նոր տնտեսական և առևտրային հնարավորություններ։
Պատկերացրեք, երբ վերականգնվի երկաթուղային կապը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, սա կարևոր նշանակություն կունենա ոչ միայն աշխարհի այդ հատվածի համար, այլև շատ ավելի մեծ տարածաշրջանի, այդ թվում՝ ԵՄ-ի համար: Սակայն, կրկին, դրանով չի սահմանափակվում։ Հարավային Կովկասում խաղաղության հաստատումը հնարավորություն է տալիս տարածաշրջանի երկրներին ամրապնդել իրենց ինքնիշխանությունը, նվազեցնել կախվածությունն այլ խոշոր մայրաքաղաքներից և մեզ հնարավորություն է տալիս ունենալ, օրինակ, առանձնահատուկ արտաքին քաղաքականություն։ Կոնկրետ օրինակ բերեմ․ Հայաստանում մենք Ազգային ժողովում ընդունեցինք օրենք, որը ԵՄ-ին անդամակցությունը դարձնում է կառավարության համար պարտադիր պետական քաղաքականություն։ Այսինքն՝ մեր կողմից կա քաղաքական կամք, կա օրենքով ամրագրված որոշում, և այժմ արդեն ԵՄ գործընկերներն են, որ պետք է իրենց որոշումը կայացնեն։