Քրեական դատավարության նոր օրենսգիրքը նախատեսում է, որ դատախազի թույլտվությամբ՝ քննիչը կարող է անձի անձնական կյանքի մասին ստանալ այնպիսի տեղեկատվություն, որը նախկինում ստացվում էր բացառապես դատարանի կողմից տրված սանկցիայով։
«Դատախազության լիազորությունների նմանօրինակ ընդլայնման հետ կապված բազմաթիվ քննարկումներ են եղել, այդ թվում նաև մեզ հետ, մենք մեր դիրքորոշումը հայտնել ենք, որ սա բավականին վտանգավոր լիազորությունների ընդլայնում է, որովհետև գործ ունենք մարդու անձնական կյանքին միջամտելու բավականին ցածր շեմի հետ, որը նաև Մարդու իրավունքների Եվրոպական կոնվենցիայով և Սահմանադրությամբ պաշտպանվող իրավունք է», - MediaHub.am-ի հետ զրույցում ասաց փաստաբան Արմինե Ֆանյանը՝ մեկնաբանելով քր․ դատ նոր օրենսգրքի համապատասխան դրույթները:
Նշենք, որ ըստ նոր օրենսգրքի՝ հսկող դատախազի կողմից հաստատված քննիչի որոշմամբ կարող են պահանջվել նաև՝ 1) ֆիքսված կամ բջջային հեռախոսային ցանցի միջոցով հաղորդակցվողների հեռախոսահամարները, հեռախոսահամարների բաժանորդի անհատական տվյալները, 2) հեռախոսային հաղորդակցությունը սկսելու պահին և դրա ընթացքում հաղորդակցվողների գտնվելու վայրը և նրանց տեղաշարժը պարզելու համար անհրաժեշտ տվյալները․ 3) համացանցին միանալու և համացանցից դուրս գալու վայրը, ժամանակը և տևողությունը, համացանցն օգտագործողի կամ բաժանորդի անհատականացման տվյալները, հեռախոսահամարները, որով նա միանում է ընդհանուր օգտագործման հեռախոսացանցին, համացանցային հասցեն, ներառյալ ինտերնետ պրոտոկոլի (IP) հասցեն, համացանցային հեռախոսազանգն ստացողի անհատականացման տվյալմերը։
«Ըստ նոր օրենքի՝ բաժանորդների տեղաշարժը, նրանց գտնվելու վայրը (քննությանը հետաքրքրող ժամանակահատվածում անձի տեղաշարժն ըստ տեղադրված ալեհավաք կայանների) արդեն իսկ քննիչի համար հասանելի տվյալ է՝ սա է մեր հիմնական մտահոգությունը։ Եթե նախկինում, օրինակ, օպերատիվ հետախուզական գործունեության մասին օրենքում տեխնիկական միջոցների զուգակցմամբ կատարվող արտաքին դիտում ՕՀՄ-ն էր (Օպերատիվ հետախուզական միջոցառումների մասին օրենք) հնարավոր կատարել բացառապես դատարանի թույլտվությամբ, ապա նոր Քրեական դատավարության օրենսգրքում ընդհանրապես արտաքին դիտում գաղտնի քննչական գործողությունը, անկախ նրանից դա տեխնիկական միջոցներով զուգորդվող գործողություն է, թե ոչ, կարող է կատարվել միայն դատարանի թույլտվությամբ։ Ստացվում է՝ մենք մի կողմից երաշխիքներ ենք բարձրացնում արտաքին դիտման հետ կապված, որն իր մեջ ներառում է անձին հետևելը՝ ո՞ւր գնաց, ի՞նչ արեց, ո՞ւմ հետ հաղորդակցվեց, ե՞րբ տուն եկավ և այլն, մյուս կողմից, դատախազության թույլտվությամբ քննիչը կարող է ստանալ ալեհավաք կայանների միջոցով անձի գտնվելու վայրը և նրա տեղաշարժը, որը նույնպիսի միջամտություն է անձի անձնական կյանքին․ այստեղ ականատես ենք անհամաչափ լիազորությունների բաշխման»,-ներկայացրեց փաստաբանը։
Ֆանյանի խոսքով՝ սա չափազանց լուրջ միջամտություն է անձի անձնական կյանքին, որն ավելի բարձր երաշխիքներ է ենթադրում, քան դատախազի թույլտվությունն է։ Հեռախոսահամարով բաժանորդի տվյալները պարզելու կամ բաժանորդների տվյալներով հեռախոսահամարները պարզելու մեջ որևէ բարդություն չկա ըստ փաստաբանի, քանի որ այդ տեղեկատվությունը հասանելի է անգամ մի շարք հավելվածներով։ «Այդ մասով դատական երաշխիքներ նախատեսելն ավելի շատ ձևական բնույթ էր կրում։ Ըստ իմ տվյալների, խնդիր կա նաև այն մասով, որ բջջային օպերատորները չեն կարողանում առանց հեռախոսահամարների մուտքային, ելքային զանգերի առանձին ալեհավաք կայանների տեղակայման մասին տվյալներ տրամադրել վարույթ իրականացնող մարմնին, որովհետև այդ տվյալները գեներացվում են միասին։ Ստացվում է, որ այդ տեղեկատվության մի մասը կարող է ստացվել դատարանի, մյուսը՝ դատախազի թույլտվությամբ։ Գուցե այս խնդիրն արդեն լուծված է։ Ամեն դեպքում, անձի տեղաշարժի և գտնվելու վայրի մասին տեղեկատվություն ստանալը չափազանց լուրջ միջամտություն է անձնական կյանքին։ Դատախազի թույլտվությունը ստանալը բարդ չէ, չարաշահումների ռիսկն է բարձր, իսկ հետևանքները վտանգավոր», - հավելեց նա։