Նոր սուպերսնունդ. Գիտնականները բացահայտում են բալի անսպասելի առողջարար օգուտները
Թթու բալը մեզ ծանոթ է եղել մանկուց, բայց այս տարի այն ձեռք է բերել համաշխարհային, բառացիորեն վիրուսային ժողովրդականություն։ Պատճառը TikTok-ի տեսանյութն էր, որում բլոգերը խոսում էր բալի հյութի վրա հիմնված «Sleepy Girl Mocktail» անվամբ ըմպելիքի մասին, որը, ենթադրաբար, օգնում է քնել։ Օգտատերերը հետաքրքրվել և սկսել են ակտիվորեն փորձարկել կոկտեյլը, իսկ գիտնականները սկսել են ն բացատրել, թե ինչու այն կարող է իրականում աշխատել։
Բալի նկատմամբ հետաքրքրությունը նոր չէ. քնի, բորբոքման մակարդակի, արյան ճնշման և վարժություններից հետո վերականգնման վրա դրանց ազդեցության վերաբերյալ հետազոտությունները շարունակվում են 2000-ականների սկզբից: 2023 թվականի մետա-վերլուծության մեջ գիտնականները ամփոփել են տվյալները և եզրակացրել, որ թթու բալ ուտելը օբյեկտիվորեն բարելավում է քնի տևողությունը և որակը բոլոր տարիքի մարդկանց մոտ։ Այս ազդեցությունը բացատրվում է պտուղներում ֆիտոմելատոնինի առկայությամբ, որը ցիրկադային ռիթմերը կարգավորող հորմոնի բուսական անալոգ է, ինչպես նաև տրիպտոֆանի՝ սերոտոնինի և մելատոնինի սինթեզի մեջ ներգրավված ամինաթթվի առկայությամբ։ Գիտնականները շարունակում են իրենց հետազոտությունները, բայց մենք արդեն կարող ենք վստահորեն խոսել բալի ներուժի մասին՝ որպես անքնության դեմ բնական միջոց:
Բայց բալի օգտակար հատկությունները սրանով չեն սահմանափակվում։ Հակաօքսիդանտների բարձր պարունակության շնորհիվ այս թթու մրգերը կարող են բարենպաստ ազդեցություն ունենալ արյան ճնշման և բորբոքման վրա։ Որոշ ուսումնասիրություններ ենթադրում են, որ բալի քաղվածքի կամ հյութի ընդունումը կարող է ունենալ մեղմ հիպոթենզիվ ազդեցություն և նվազեցնել բորբոքումը։ Բացի այդ, կան ապացույցներ բալի և ճանաչողական գործառույթների բարելավման, ինչպիսիք են կենտրոնացումը և մտավոր հոգնածության նկատմամբ դիմադրողականությունը, միջև հնարավոր կապի մասին: Սակայն, ինչպես քնի դեպքում, գիտնականները շարունակում են իրենց հետազոտությունները այս ոլորտում՝ ստուգելով և ընդլայնելով ստացված տվյալները։
Հետաքրքիր արդյունքներ է արձանագրել 2025 թվականի նոր ուսումնասիրությունը, որը նվիրված է բալի հյութի օգտագործմանը բորբոքային աղիքային հիվանդությունների դեպքում։ Կլինիկական փորձարկման ժամանակ գիտնականները պարզել են, որ խոցային կոլիտով հիվանդների մոտ, ովքեր դեղորայքային թերապիայի հետ մեկտեղ ստացել են բալի հյութ, ախտանիշների 9%-ով նվազում է գրանցվել։ Թեև սա ապշեցուցիչ արդյունք չէր, այն այնուամենայնիվ մասնագետներին զգուշավոր լավատեսության հիմք տվեց։ Գիտնականները ընդգծում են, որ բալը չի կարող դիտարկվել որպես դեղամիջոցների փոխարինող, սակայն դրանց հետ համատեղ կարող է զգալիորեն բարելավել հիվանդների կյանքի որակը։
Այս մրգի նկատմամբ գիտական հետաքրքրության պատմությունը սկսվել է ինտենսիվ ֆիզիկական ակտիվությունից հետո վերականգնման վրա դրա ազդեցությանը հասկանալու փորձերից։ 2021 թվականի մետա-վերլուծությունը հաստատեց, որ բալի հյութը կարող է չափավոր, բայց կայուն կերպով նվազեցնել մկանների ցավը մարզումից հետո։ Այս ազդեցությունը, հավանաբար, կապված է նաև թթվային մրգերի հակաբորբոքային ներուժի հետ։
Բալը կարելի է անվտանգ կերպով դասակարգել որպես այսպես կոչված «սուպերսնունդ»։ Այո՛, այն հիվանդությունների դեմ դեղամիջոց չէ, բայց ունի օգտակար հատկությունների հետաքրքիր հավաքածու։ Նրանք, ովքեր ձգտում են պահպանել առողջ ապրելակերպ, անպայման պետք է իրենց սննդակարգում ներառեն այս թթու և բուրավետ միրգը։
