Ադրբեջանի համար թիվ մեկ առաջնահերթությունը հնարավորինս շուտ խաղաղապահներին Արցախից հանելն է, մենք պետք է գիտակցենք, որ Հայասատանի եւ Արցախի անվտանգային երաշխավորը Ռուսաստանի Դաշնությունն է, ռուսական խաղաղապահ զորքերը․ MediaHub-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանը՝ խոսելով ռուս խաղաղապահների ներկայությունը Արցախում՝ 10-20 տարով երկարացնելու Փաշինյանի առաջարկի մասին։

«Եթե չլինեն անվտանգային երաշխիքներ՝ ցեղասպանության վտանգը կկախվի Արցախի հայության գլխին, այնպես որ կարծում եմ՝ սա ամենակարևոր բանն է, որ մենք պետք է գիտակցենք ու հասկանանք: Այդ անվտանգային երաշխիքներն այսօր ապահվում է ՌԴ-ն և ՌԴ-ի խաղաղապահ զորքերը, իսկ թե  ապագայում ով կարող է ապահովել, իհարկե, շատ մեծ հարցական է»,-ասաց քաղաքագետը։ 

Հայ-ադրբեջանական սահմանային լարված հարաբերությունների ֆոնին ամերիկյան հայտնի քաղաքական գործիչների՝ Նենսի Փելոսիի, ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի Ժողովրդավարական գործընկերության հանձնախմբի նախագահ Դեյվիդ Փրայսի Հայաստան ժամանելն ու բարձր ամբիոններից ադրբեջանական կողմին «սաստող» հայտարարություններ անելը Արեւմուտքից ռազմական օգնության սպասելիք էր ձեւավորել, որը, մեղմ ասած, մանկամտություն է, շատ խանգարող հանգամանքներ կան։ 

Քաղաքագետը պարզաբանում է․ «Տասնյակ խանգարող իրավական ակտեր կան, քաղաքական որոշումներ կան, որպեսզի ԱՄՆ-ն Հայաստանին ռազմական օգնություն տրամադրի։ ԱՄՆ-ն ռազմական օգնություն տրամադրում է՝ հաշվի առնելով, թե ում դեմ է այն օգտագործվելու։  Բարձր մակարդակի այցերը բոլորովին չեն խոսում հայ-ամերիկյան հարաբերությունների օրակարգի հարստացման մասին։ ԱՄՆ-ն հստակ տարածաշրջանային շահեր ունի և այդ շահերը համընկնում են այն պրոցեսների հետ, որոնք ՀՀ իշխանությունները իրականացնում են։ Այնպես որ, այդ այցերը պետք է դիտարկել շատ ավելի գլոբալ տեսանկյունից, այլ ոչ թե միայն երկկողմ հարաբերությունների օրակարգի տեսանկյունից, որը շարունակում է մնալ այնքան աղքատ, որքան նախկինում էր»։ 

«Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության համագումարում Փաշինյանը հաստատեց, որ կա Արցախի հարցի կարգավորման երկու՝ ռուսաստանյան ու արեւմտյան ընկալում, ըստ էության չհերքելով Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հայտարարությունն, այսպես կոչված, վաշինգտոնյան եւ ռուսական առաջարկների մասին։ Շրջանառվող այդ երկու փաթեթների առաջարկների մասին մեծ հաշվով հայ ժողովուրդը ոչինչ չգիտի։ «Երկու լարի վրա խաղացող» Հայաստանի իշխանությունների մոտեցումն այս փաթեթների շուրջ եւս պարզ չէ։

Քաղաքագետի խոսքով՝ նախ, պետք է հասկանալ, թե ինչ առաջարկներ կան, ինչ փաթեթներ կան  և ինչ են դրանք իրենցից ներկայացնում։ 

«Մենք դրանց վերաբերյալ տեղեկություններ գրեթե չունենք, բայց մոտավորապես կարող ենք իրավիճակը հասկանալ կամ գնահատական տալ, վերլուծելով, ուսամնասիրելով որոշակի լրատվական հոսքեր, այդ թվում նաև վերլուծաբան Թոմաս դե Վաալի հոդվածը, որը վերաբերում էր այդ շրջանառվող երկու փաստաթղթերին։ Ըստ նրա՝ կա երկու տարբերակ. մեկը Մոսկվան է առաջարկել, մյուսը՝ Բրյուսելը։ Կարծում եմ՝ բոլորի համար ակնհայտ է, որ Բրյուսելի մասով առկա է նաև Վաշինգտոնի դերը, մեծ հաշվով սա Արևմուտքի առաջարկած փաթեթն է։ Հիմա, թե ՀՀ Կառավարության ղեկավարը որը կստորագրի՝ դժվար է ասել, ամեն ինչ պայմանավորված է նաև երկու կողմից եկող ճնշումներով։ Սա է ամբողջական պատկերը»,-մեկնաբանեց քաղաքագետը:

Այս պահին մեր հանրության համար ամենամեծ խնդիրը, ըստ նրա, տեղեկատվության բացակայության խնդիրն է։ Ի հակասություն իշխանության մշտապես տված խոստումների, թե հանրության մեջքի հետևում ոչ մի որոշում չի կայացվելու ԼՂՀ-ի վերաբերյալ՝ այդքան էլ այդպես չէ։ 

«ԼՂՀ-ի մասին քննարկվում են  սցենարներ, որից հանրությունն անտեղյակ է։ Ո՞րն է այն հիմնական նպատակը կամ սկզբունքը, որի վրա այս բանակցություններն ընթանում են։ Արդյո՞ք ԼՂՀ կարգավիճակի հարցն է, արդյո՞ք իշխանությունը պահելու հարցն է, արդյո՞ք Ռուսաստանի, Եվրոպայի կամ ԱՄՆ-ի ճնշումներին չդիմանալն է։ Այս հարցերի պատասխանը կարող ենք գտնել իշխանությունների ելման կետը բացահայտելուց հետո»,-ասաց նա։ 

Լիա Սարգսյան